Αυτό το λήμμα αφορά τον ηγεμόνα της Βλαχίας. Για ομώνυμο εγγονό του και αρχηγό της Φιλικής εταιρίας, δείτε: Αλέξανδρος Κ. Υψηλάντης.

Αλέξανδρος Ι. Υψηλάντης
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Alexandru Ipsilanti (Ρουμανικά)
Γέννηση	1726[1] Κωνσταντινούπολη
Θάνατος	13  Ιανουαρίου 1807 Κωνσταντινούπολη
Συνθήκες θανάτου	θανατική ποινή
Εθνικότητα	Έλληνες
Χώρα πολιτογράφησης	Βλαχία Ηγεμονία της Μολδαβίας
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	διπλωμάτης
Οικογένεια
Τέκνα	Κωνσταντίνος Υψηλάντης
Γονείς	Ιωάννης Υψηλάντης και Smaragda Mamona[2]
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης (1725 - 13 Ιανουαρίου 1807) ήταν μέγας διερμηνέας της Υψηλής Πύλης και ηγεμόνας της Βλαχίας.

Βιογραφία

Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και ήταν γιος του Ιωάννη Υψηλάντη, μεγάλου διερμηνέα (δραγουμάνου) της Υψηλής Πύλης και γόνου ισχυρής αρχοντικής Φαναριώτικης οικογένειας.

Πολυμαθέστατος και κάτοχος της γαλλικής, ιταλικής, τουρκικής, ελληνικής, αραβικής και περσικής, διορίστηκε το 1774 μέγας διερμηνέας της Υψηλής Πύλης και ένα μήνα αργότερα ηγεμόνας της Βλαχίας, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι τον Φεβρουάριο του 1782. Το 1786 τοποθετήθηκε ηγεμόνας της Μολδαβίας και στη συνέχεια το 1796 ηγεμόνας της Βλαχίας. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο αξίωμα του διερμηνέα επέτυχε να πείσει τον Σουλτάνο Αμπντούλ Χαμίτ Α΄ να ανακαλέσει διαταγή του περί γενικής σφαγής και να μην τιμωρήσει τους Έλληνες για τη συμμετοχή τους στο -υποκινούμενο από τους Ρώσους- κίνημα των Ορλοφικών, ενώ πρωτοστάτησε στην υπογραφή της συνθήκης Κιουτσούκ-Καϊναρτζή. Ως ηγεμόνας των Παραδουνάβιων Ηγεμονιών επέδειξε εξαιρετικό ζήλο και προσπάθησε να αναδιοργανώσει την εκπαίδευση. Ως ηγεμόνας της Βλαχίας έκτισε εντυπωσιακό οικοδόμημα για τη στέγαση της Αυθεντικής Ακαδημίας του Βουκουρεστίου και το 1776 εξέδωσε χρυσόβουλο, που ρύθμιζε τη λειτουργία της. Επίσης ρύθμισε σημαντικά θέματα όπως το νομικό σύστημα, τη φορολογία και τον τρόπο στρατολογίας. Ιδιαίτερα στο στρατό κατόρθωσε να δημιουργήσει ένα αξιόμαχο στράτευμα, αποτελούμενο από 60 λόχους εκ των οποίων οι 2 αποτελούνταν από Σέρβους και Βουλγάρους και οι υπόλοιποι από Έλληνες. Επίσης το 1785 είχε υποβάλλει σχέδιο για την ανεξαρτητοποίηση της Ελλάδας στον Αυτοκράτορα Ιωσήφ Β΄ της Αυστρίας και στην Αυτοκράτειρα Αικατερίνη Β΄ της Ρωσίας. Η ηγεμονία του χαρακτηρίστηκε ως «η χρυσή εποχή της Βλαχίας».

Η σχέση του με την Υψηλή Πύλη, εξαιτίας της συμπεριφοράς του γιου του Κωνσταντίνου που ετοίμαζε επανάσταση στην Βλαχία, ήταν τεταμένη· παρ' ολα αυτά σταδιακά σταθεροποιήθηκαν. Το 1806 εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Κωνσταντινούπολη. Τον ίδιο χρόνο όμως ξέσπασε Ρωσο-Τουρκικός πόλεμος και ο γιος του Κωνσταντίνος αυτομόλησε στους Ρώσους. Ο Τούρκος Σουλτάνος εξοργίστηκε από τη συμπεριφορά αυτή και διέταξε να συλλάβουν και να φυλακίσουν τον Αλέξανδρο. Λίγες μέρες αργότερα και ύστερα από φρικτά βασανιστήρια διατάχθηκε ο αποκεφαλισμός του και η κατάσχεση της περιουσίας του, η οποία υπολογιζόταν σε πάνω από πέντε εκατομμύρια γρόσια.

Συγγράμματα

Είχε εκδώσει τον νομικό κώδικα «Συνταγμάτιον Νομικόν περί ευταξίας και καθήκοντος».

Προκάτοχος: Εμανουέλ Τζιάνι Ρουσέτ

Πρίγκιπας της Βλαχίας 1775-1782

Διάδοχος: Νικόλαος Καρατζάς

Προκάτοχος: Αλέξανδρος Μουρούζης

Πρίγκιπας της Βλαχίας 1796-1797

Διάδοχος: Κωνσταντίνος Χατζερής

Προκάτοχος: Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος ο Φιραρής

Πρίγκιπας της Μολδαβίας 1786-1788

Διάδοχος: 'Αυστριακή κατοχή'

• Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. 14301420X. Ανακτήθηκε στις 17  Οκτωβρίου 2015.
•