Ο Πολύκαρπος (80 – 23 Φεβρουαρίου 167) ήταν επίσκοπος Σμύρνης στο δεύτερο αιώνα μ.Χ.. Βρήκε μαρτυρικό θάνατο στις 23 Φεβρουαρίου του 167 και αναγνωρίστηκε ως άγιος από την Ορθόδοξη και την Καθολική, την Λουθηρανική και την Αγγλικανική εκκλησία.
Δεν είναι βέβαιο αν μαθήτευσε κοντά στον Ευαγγελιστή Ιωάννη. Πάντως όπως μας πληροφορεί ο Ειρηναίος Λυών, τοποθετήθηκε επίσκοπος στη Σμύρνη από αποστόλους. Σημαντική ήταν για τον ίδιο η γνωριμία του με τον Ιγνάτιο Αντιοχείας από τον οποίο είχε λάβει προσωπική επιστολή, στην οποία τον εγκωμίαζε και τον συμβούλευε. Η έριδα περί τον εορτασμό του Πάσχα που είχε ανακύψει ανάμεσα στην Εκκλησία της Ρώμης και τις Μικρασιατικές Εκκλησίες ήταν μια ευκαιρία για τον Πολύκαρπο να μεσολαβήσει με διάθεση καταλαγής. Θα επισκεφθεί λοιπόν τη Ρώμη μετά τις αρχές του 155, οπότε και έγινε επίσκοπος Ρώμης ο Ανίκητος. Αν και δεν επιτεύχθηκε μεταξύ του Πολύκαρπου και του Ανίκητου Ρώμης συμφωνία, εντούτοις χωρίσθηκαν οι δύο άντρες «εν αγάπη και με τη συναίσθηση ότι διαφορά σε θέματα νηστείας εκφράζει την ενότητα στην πίστη». Μαρτύρησε ηλικιωμένος στο στάδιο της Σμύρνης κατά τον διωγμό του Μάρκου Αυρηλίου περί τον Φεβρουάριο του 167/168 μ.Χ. Άλλη χρονολογική εκδοχή είναι η του 155/156.
Eίναι συντάκτης πολλών επιστολών,από τις οποίες έχει σωθεί μόνο μία, η ΄΄προς Φιλιππισίους΄΄. Η επιστολή είναι πρακτική-συμβουλευτική. Γράφεται για να συνοδεύσει τις επιστολές του Ιγνάτιου Αντιοχείας τις οποίες του έχουν ζητήσει οι Φιλιππίσιοι. Έντονη είναι η εξάρτησή του από την σκέψη και τις θέσεις του Ιγνάτιου Αντιοχείας. Το μόνο θεολογικό ζήτημα που θίγει είναι η πραγματικότητα της ενσάρκωσης του Ιησού.
- «Οι χριστιανοί της Μικράς Ασίας γιόρταζαν τη 14η ημέρα του μήνα Νισσάν, οπότε και συνελήφθη και σταυρώθηκε ο Χριστός κατά τη διάρκεια του εβραϊκού Πάσχα, ανεξάρτητα από την ημέρα που έπεφτε ημερολογιακά, αν ήταν Δευτέρα ή Τρίτη, Παρασκευή ή Κυριακή. Στις άλλες Εκκλησίες της Ανατολής αλλά και στη Δύση οι χριστιανοί γιόρταζαν το Πάσχα την Κυριακή της πανσελήνου μετά την εαρινή ισημερία και νήστευαν την Παρασκευή και το Σάββατο.». «Το Πάσχα των Ελλήνων». Το Βήμα. Global Press. 18/04/2009.
- Παναγιώτης Χρήστου, Ελληνική Πατρολογία, τομ. Β. εκδ. Κυρομάνος, Θεσσαλονίκη, 2005, σελ.441
- Στυλιανός Παπαδόπουλος, Πατρολογία τομ. Α’, εκδ. Παρουσία, Αθήνα, 1997, σελ. 181
- Πολύκαρπος Σμύρνης, εισαγωγή, μτφρ. σχόλια, Παναγιώτη Παπαευαγγέλου, Αποστολικοί Πατέρες τομ 4, εκδ.Ελευθέριου Μερετάκη Το Βυζάντιον, Θεεσ/ίκη 1994, σελ. 11-14,340-375