Ο Πάπας Ιούλιος Β΄, κοσμικό όνομα Τζουλιάνο ντέλλα Ρόβερε (Giuliano della Rovere, Αλμπίζολα Σουπεριόρε, 5 Δεκεμβρίου 1443 – Ρώμη, 21 Φεβρουαρίου 1513), γνωστός και ως ο Πάπας Πολεμιστής, ήταν Πάπας από την 1η Νοεμβρίου του 1503 έως το θάνατό του το 1513. Ο παπισμός του σημαδεύτηκε από μία ενεργή εξωτερική πολιτική, φιλόδοξα κατασκευαστικά έργα, και την υποστήριξή του στις τέχνες -παρήγγειλε την καταστροφή και την ανοικοδόμηση της βασιλικής του Αγίου Πέτρου καθώς και τη διακόσμηση από τον Μιχαήλ Άγγελο της οροφής της Καπέλα Σιξτίνα. Ήταν από τους σημαντικότερους πάπες της Αναγέννησης.
Ο Τζουλιάνο ήταν ανιψιός του Πάπα Σίξτου Δ΄. Από τον θείο του, ο οποίος τον πήρε υπό την προστασία του, στέλνεται για τη διαπαιδαγώγησή του στους Φραγκισκανούς, ενώ αργότερα πήγε σε μοναστήρι στην La Pérouse με προκαθορισμένο σκοπό να εμβαθύνει τη μελέτη των επιστημών. Παρόλα αυτά δεν φαίνεται να ακολούθησε τους κανονισμούς του Αγίου Φραγκίσκου, αλλά τον εγκόσμιο κλήρο, τουλάχιστον ως το 1471 όταν έγινε επίσκοπος στην Carpentras της Γαλλίας, λίγο αργότερα από την εκλογή του θείου του ως πάπας.
Την ίδια χρονιά προάγεται σε καρδινάλιο, παίρνοντας τον ίδιο τίτλο που είχε προηγουμένως ο θείος του: Καρδινάλιος του San Pietro ai Vincoli. Με το θείο του απέκτησε μεγάλη επιρροή, ενώ με την προσθήκη της αρχιεπισκοπής της Αβινιόν, ηγούνταν άλλων οκτώ επισκοπών, μεταξύ των οποίων και εκείνο της Μεσσήνης μεταξύ του 1473 και του 1474 ως αποστολικός διαχειριστής. Ως επίσημος απεσταλμένος του Πάπα επισκέφθηκε το 1480 τη Γαλλία, όπου παρέμεινε για τέσσερα χρόνια, αποκτώντας γρήγορα μεγάλη επιρροή στο Κολλέγιο των Καρδιναλίων, επιρροή που μεγάλωσε, αντί να μειωθεί, κατά τη διάρκεια της παποσύνης του Ιννοκέντιου Η΄. Ανταγωνισμός υπήρχε μεταξύ του Τζουλιάνο και του Rodrigo Borgia και μετά το θάνατο του Ιννοκέντιου Η΄, το 1492, ο Βοργίας κατέφερε μετά από μυστικές συμφωνίες με τον καρδινάλιο Ascanio Maria Sforza Visconti να εκλεγεί πάπας, ξεπερνώντας τον Ντέλλα Ρόβερε με μεγάλη πλειοψηφία, και παίρνοντας έτσι το όνομα Αλέξανδρος ΣΤ΄. Ο Τζουλιάνο βρήκε καταφύγιο πρώτα στην Όστια ενώ λίγους μήνες αργότερα πήγε στο Παρίσι όπου παρότρυνε τον Κάρολο Η΄ να τολμήσει την κατάκτηση της Νάπολης.
Επέστρεψε στη Ρώμη συνοδεύοντας τον βασιλιά της Γαλλίας και προσπάθησε να πετύχει την σύγκληση ενός συμβουλίου που θα εξέταζε την συμπεριφορά του Πάπα, με σκοπό την εκθρόνισή του, μα ο Αλέξανδρος ΣΤ΄, έχοντας υποσχεθεί τη θέση του καρδιναλίου σε έναν υπουργό του Καρόλου, τον Briçonnet, κατάφερε να εμποδίσει τις μηχανορραφίες του αντιπάλου του. Με το θάνατο του Αλέξανδρου το 1503, ο Τζουλιάνο υποστήριξε την υποψηφιότητα του καρδιναλίου Πικκολόμινι από το Μιλάνο, ο οποίος εκλέχθηκε πάπας με το όνομα Πίος Γ΄, μα που ήδη υπέφερε από μία ανίατη ασθένεια, κι έτσι πέθανε περίπου ένα μήνα αργότερα. Ο Ντέλλα Ρόβερε κατάφερε έτσι, με αυτές τις έξυπνες διπλωματικές κινήσεις, να κερδίσει την υποστήριξη του Καίσαρα Βοργία και να εκλεγεί πάπας με την ομόφωνη ψήφο των καρδιναλίων.
Από το την περίοδο της εκλογής του ο Ιούλιος Β΄ προσπάθησε με αποφασιστικότητα να διαλύσει τις δυνάμεις που ξεπερνούσαν την εξουσία του. Με μία σειρά περίπλοκων ελιγμών κατάφερε πρώτα να καταστήσει αδύνατον στους Βοργία να παραμείνουν στο Παπικό Κράτος. Χρησιμοποίησε την επιρροή του προκειμένου να συμφιλιώσει τις δύο ισχυρές οικογένειες των Ορσίνι και των Κολόννα, και κατάφερει να συνδεθεί με τη ρωμαϊκή αριστοκρατία μέσω θεσπισμάτων που την ευνοούσαν.
Έχοντας σιγουρέψει την κατάσταση στη Ρώμη βάλθηκε να απομακρύνει τους βενετσιάνους από το Ρίμινι, τη Φαέντσα, και τις άλλες πόλεις της Ιταλίας που είχαν καταλάβει μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου ΣΤ΄. Εφόσον δεν είχε υπεροχή έναντι του Δόγη, το 1504 προώθησε τα κοινά συμφέροντα της Γαλλίας και της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας παρόλες τις αντιθέσεις που είχαν ως εκείνη την εποχή, και θυσίασε την ανεξαρτησία της Ιταλίας έχοντας σκοπό την επίτευξη μιας συμμαχίας ενάντια στη Βενετία.
Αρχικά οι βενετσιάνοι εγκατέλειψαν λίγες και όχι ιδιαίτερα σημαντικές περιοχές της Ρομάνιας, μα αργότερα με μία εκπληκτική εκστρατεία ο Ιούλιος Β΄ κατάφερε να ελευθερώσει την Περούτζια και την Μπολόνια, ενώ ταυτόχρονα δημιούργησε πολύ καλές σχέσεις και με τον Βασιλιά της Γαλλίας και με τον Αυτοκράτορα.
Το 1508 κατάφερε να συγκροτήσει με το Λουδοβίκο ΙΒ΄της Γαλλίας, τον Μαξιμιλιανό Α’ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και τον Φερδινάνδο Β΄της Αραγωνίας, τη συμμαχία του Cambrai εναντίον της Δημοκρατίας της Βενετίας. Την άνοιξη του ίδιου επόμενου έτους η Βενετία τίθεται σε «αργία». Τα αποτελέσματα της συμμαχίας ήταν πέραν των φιλοδοξιών του Ιουλίου Β΄. Μόνο με τη μάχη στο Ανιαντέλλο η Βενετία έχασε όλες τις κτήσεις της στην Ιταλία. Αργότερα όμως ούτε ο Βασιλιάς της Γαλλίας, ούτε ο Αυτοκράτορας έμειναν ικανοποιημένοι με το να εξυπηρετούν απλά τους σκοπούς του Πάπα, κι έτσι ο Ιούλιος Β΄ αποφάσισε να έρθει σε επαφή με τους βενετσιάνους για να προστατευτεί από αυτούς που λίγο καιρό πριν ήταν σύμμαχοί του.
Οι βενετσιάνοι συγχωρέθηκαν από τον Πάπα, τώρα πια ταπεινωμένοι και υπάκουοι, ενώ ο Πάπας αφόρισε τη Γαλλία. Οι προσπάθειες να φέρει ρήξη στις σχέσεις μεταξύ Γαλλίας και Αγγλίας δεν ευδοκίμησαν. Από την άλλη σε μία σύνοδο που συγκαλέστηκε από το Λουδοβίκο στην Tours το Σεπτέμβριο του 1510, οι Γάλλοι επίσκοποι δήλωσαν ανυπακοή στον Πάπα, και ζητούσαν, με τη βοήθεια του Μαξιμιλιανού την εκθρόνιση του. Γι’αυτό το σκοπό μία άλλη σύνοδος συγκαλέστηκε το 1511 στην Πίζα.
Αυτή τη στιγμή ο Ιούλιος Β΄ αποφάσισε να συντάξει την Ιερή Συμμαχία, με τον Φερδινάνδο Β΄ της Αραγωνίας και τους βενετσιάνους, ενάντια στη Γαλλία. Σύντομα και ο Ερρίκος Η’ της Αγγλίας και ο Μαξιμιλιανός Α΄ προσχώρησαν στη συμμαχία. Ο Πάπας συγκάλεσε επίσης μία γενική σύνοδο (που αργότερα θα αναφέρεται ως η Πέμπτη Λατερανή Σύνοδος) το 1512 στη Ρώμη. Το 1512 οι Γάλλοι διώχτηκαν πέρα από τις Άλπεις, με το τίμημα όμως της κατάκτησης εκτάσεων από τις άλλες δυνάμεις, και ο Ιούλιος, αν και είχε σιγουρέψει την παπική εξουσία στα κρατίδια που βρίσκονταν γύρω από τη Ρώμη, βρισκόταν ακόμη μακριά από την πραγματοποίηση του ονείρου του για ένα ανεξάρτητο ιταλικό βασίλειο. Αργότερα χαρακτηρίστηκε «σοδομίτης» και κατηγορήθηκε ότι διέφθειρε την εκκλησία. Μέσα σε αυτό το κλίμα πέθανε από πυρετό το Φεβρουάριο του 1513. Δεν θάφτηκε ποτέ στον τάφο που είχε φτιάξει γι’αυτόν ο Μιχαήλ Άγγελος στο San Pietro in Vincoli, αλλά στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου χωρίς κανένα ταφικό μνημείο. Τον διαδέχτηκε ο Πάπας Λέων Ι΄.
Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ στον κινηματογράφο
Στην ταινία “The Agony and the Ecstasy” (1965), η οποία αναφέρεται στη ζωή του Μιχαήλ Άγγελου (Charlton Heston), ο ηθοποιός Rex Harrisonερμηνεύει τον Ιούλιο Β΄. Το φιλμ βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Irving Stone.