H Αΐσα δραπέτευσε με την κόρη της για να μη χρειαστεί η μικρή να υποστεί ακρωτηριασμό των γεννητικών της οργάνων, όπως συνέβη σε εκείνη. Η Μαριάνα ξυλοκοπήθηκε σχεδόν μέχρι θανάτου γιατί το περιβάλλον της δεν αποδεχόταν ότι είναι μια γυναίκα διεμφυλική. Η Φάτιμα διέφυγε για να μην την παντρέψουν με έναν άντρα ηλικιωμένο που ποτέ δεν είχε δει. Η Λούμπνα κακοποιούνταν συστηματικά από τον σύζυγό της. Η Αμπιόνα κατάφερε να ξεφύγει από ένα δίκτυο διακίνησης γυναικών για σεξουαλικούς σκοπούς.

Ολες τους γεννήθηκαν σε τόπους πολύ διαφορετικούς μεταξύ τους, αλλά όλες τους έχουν ζητήσει να αναγνωριστούν ως πρόσφυγες για τις διώξεις που υφίστανται λόγω του φύλου τους. Οι ιστορίες τους είναι πραγματικές, τις αφηγούνται σε βίντεο της Ισπανικής Επιτροπής Συνδρομής Προσφύγων (CEAR) στο πλαίσιο εκστρατείας για να περιληφθεί η έμφυλη βία στους λόγους για τους οποίους χορηγείται το καθεστώς του πρόσφυγα.

Τώρα μια ιστορική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου ανοίγει τον δρόμο για την ασφάλεια χιλιάδων κακοποιημένων γυναικών τρίτων χωρών που χρόνια περιμένουν κάποια προστασία στην Ευρώπη.

To Eυρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάνθηκε πως η βία κατά των γυναικών συνιστά μορφή δίωξης έτσι ώστε όσες υφίστανται σωματική, ψυχική, σεξουαλική βία και κακοποίηση –περιλαμβανομένων των αποκαλούμενων εγκλημάτων τιμής, του ακρωτηριασμού των γεννητικών οργάνων και των εξαναγκαστικών γάμων– και φεύγουν από τις πατρίδες τους για να δώσουν τέλος σε αυτόν τον εφιάλτη, δικαιούνται να λάβουν το καθεστώς του πρόσφυγα στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Στις δε περιπτώσεις που δεν τηρούνται όλες οι προϋποθέσεις για τη χορήγηση του καθεστώτος πρόσφυγα, δικαιούνται επικουρική προστασία, εφόσον εάν επιστρέψουν στην πατρίδα τους θα αντιμετωπίσουν πραγματικό κίνδυνο να χάσουν τη ζωή τους ή να υποστούν σοβαρή βλάβη, στην έννοια της οποίας εμπίπτουν, μεταξύ άλλων, και η απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση.

Η απόφαση, που λήφθηκε την περασμένη εβδομάδα για την υπόθεση C-621/21, αφορούσε μια διαζευγμένη Τουρκάλα κουρδικής καταγωγής, την οποία η οικογένειά της είχε αναγκάσει να παντρευτεί έναν βίαιο άντρα, που την απειλούσε, την ξυλοκοπούσε και την κακοποιούσε. Η γυναίκα έκανε αίτηση για παροχή διεθνούς προστασίας στη Βουλγαρία, όπου είχε καταφύγει, φοβούμενη ότι αν την επέστρεφε στην πατρίδα της θα κινδύνευε η ζωή της. Το βουλγαρικό δικαστήριο προσέφυγε στο Ευρωπαϊκό για να αποφανθεί προδικαστικά για την ερμηνεία της σχετικής ευρωπαϊκής νομοθεσίας.

Σύμφωνα με τους κοινοτικούς κανόνες, δικαιούνται διεθνή προστασία άτομα που διώκονται λόγω φυλής, θρησκείας, εθνικότητας, πολιτικών πεποιθήσεων ή επειδή ανήκουν σε μια ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάνθηκε πως οι γυναίκες αποτελούν μια ξεχωριστή κοινωνική ομάδα σύμφωνα με την έννοια της οδηγίας 2011/95 και μπορούν να υπαχθούν στο καθεστώς του πρόσφυγα, εφόσον στη χώρα τους εκτίθενται λόγω του φύλου τους σε κάθε μορφή βίας. Και επισήμανε πως αυτή η οδηγία οφείλει να ερμηνεύεται στο πλαίσιο της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, η οποία υποχρεώνει τα κράτη που προσχώρησαν σε αυτή να υιοθετήσουν μέτρα για την προστασία των γυναικών από την έμφυλη βία. Ολα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. έχουν υπογράψει τη Σύμβαση, αλλά η Βουλγαρία (μαζί με την Ουγγαρία, την Τσεχία, τη Λιθουανία και τη Σλοβακία) δεν την έχει επικυρώσει.

● Το γράμμα της Λίνα

Η δραματική συνθήκη των κακοποιημένων γυναικών που ξεριζώνονται ελπίζοντας να βρουν ασφαλές καταφύγιο στην Ευρώπη και οι δυσκολίες για να αναγνωριστούν ως πρόσφυγες αποτυπώνονται στο σπαρακτικό γράμμα που έστειλε από τη Λέσβο (και δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Diario) τον Νοέμβριο του 2016 η Αφγανή Λίνα Χουσαΐν εν αναμονή της ανθρωπιστικής μετεγκατάστασής της στην Ισπανία με τη βοήθεια της Πλατφόρμας Καλωσήρθατε Πρόσφυγες.

Δεν ξέρω από πού ακριβώς να αρχίσω, ίσως από όσα έμαθα από τη ζωή, αν και αυτό που έμαθα από τη ζωή στο Αφγανιστάν είναι «ΚΤΗΝΩΔΙΑ».

Ναι, είχα μια ζωή… αλλά μερικές φορές νιώθω πραγματικά μπερδεμένη για το πώς να αποκαλέσω αυτό «ζωή».

…Εχω κάποιες λέξεις που ορίζουν τη ζωή για εμένα: «χαστούκι», «γροθιά», «μίσος», αυτή ήταν η ζωή μου.

…Ολος ο κόσμος ξέρει πια τι σημαίνει να είσαι γυναίκα στο Αφγανιστάν και μάλιστα μη θρησκευόμενη, ξέρουν ότι είναι μια χώρα σοβινισμού και καταπίεσης γυναικών και παιδιών.

…Η κοινωνία μού υπαγόρευε αυτά που έπρεπε να κάνω σε κάθε στιγμή, μου έλεγε τι έπρεπε να σκέφτομαι.

…Ενα κορίτσι που δεν είναι μουσουλμάνα σε μια χώρα μολυσμένη από τον ριζοσπαστισμό. Φοβόμουν πολύ να περπατήσω στους δρόμους της ίδιας μου της πόλης (Καμπούλ), μήπως με κατέδιδαν επειδή είμαι ΓΥΝΑΙΚΑ και επιπλέον ΑΠΙΣΤΗ.

…Τελικά έγινε αυτό που τόσες είμαστε προορισμένες να ζήσουμε, με ανάγκασαν να παντρευτώ με έναν άντρα 25 χρόνια μεγαλύτερό μου. Εναν άντρα που με βασάνιζε, με βίαζε, με άφηνε μέρες επί μέρες χωρίς τροφή.

…Προσπαθώ να μη σκέφτομαι αυτές τις σκοτεινές στιγμές, γιατί όταν το κάνω αρχίζω να τρέμω και ακούω φωνές στο μυαλό μου, νομίζω ότι η φωνή του συνεχίζει να με βασανίζει και να με στοιχειώνει. Αφότου παντρεύτηκα ανακάλυψα έναν σωρό πράγματα γι’ αυτόν, είχε ακόμη δύο γυναίκες και 4 ή 5 παιδιά μαζί τους. Εγώ ήμουν η τρίτη σύζυγός του, μια ανυπεράσπιστη κοπέλα 17 ετών.

…Προσπάθησα να δραπετεύσω, να βρω καταφύγιο σε σπίτια συγγενών, αλλά πάντα εκείνος ερχόταν να με αναζητήσει, να με διεκδικήσει. Οταν ήμουν σπίτι του, μου φερόταν φρικτά, μου έδινε γροθιές, με ξυλοκοπούσε, απειλούσε να με σκοτώσει.

Ναι, αυτή είναι η μόνη ζωή που έχω γνωρίσει και γι’ αυτό αποφάσισα να φύγω για να σωθούμε με τα δύο παιδιά μου. Με τα παιδιά μου που είναι καρπός βιασμών και τα οποία έπρεπε να απαλλάξω από το να υποστούν την ίδια μοίρα με εμένα ή και ίσως να δολοφονηθούν μαζί με εμένα από αυτό το τέρας.

Θεέ μου, δραπέτευσα, Θεέ μου, το έκανα. Εφυγα με τα δυο μου παιδιά και τη μητέρα μου. Ενιωσα ότι ήταν ο μόνος τρόπος… δεν έβλεπα άλλη διέξοδο.

…Τώρα, αυτός με εντόπισε, με ακολούθησε όλο τον δρόμο μέσω της Τουρκίας και ξέρω πως πλέον βρίσκεται στη Λέσβο, περιμένοντας υπομονετικά να φτάσει σε εμένα και σίγουρα να εκπληρώσει την υπόσχεσή του να με σκοτώσει.

Ξέρει πού είμαι, γνωρίζει τον καταυλισμό όπου μένω και τον αριθμό του κοντέινερ μου. Είναι μόνο θέμα χρόνου, γι’ αυτό και μόνο αυτό ζητάω: παρακαλώ, όποιος ακούει τη φωνή μου, να με βοηθήσει. Βοηθήστε με, σας παρακαλώ, να τελειώσει αυτή η κόλαση. Βοηθήστε με, σας παρακαλώ, να έχω μια άλλη ευκαιρία σε αυτό που αποκαλούμε «ζωή».